Burun estetiği hala dünyanın bir çok ülkesinde en sık yapılan estetik ameliyatlar arasında yer almaktadır. Bu operasyonu geçirenler deneyimlerini arkadaşları ile paylaşmakta ve konuya ilgi duyanlar bu paylaşımları kulaktan kulağa yayarak birbirlerini bilgilendirmeye çalışmaktadırlar.
Ameliyat olanlar kadar ameliyat olanların arkadaşlarının kendi duyguları ve gördüklerini paylaşmaları da önemli bir fikir havuzu oluşturmaktadır. Ancak bu fikir ve görüşler ne kadar doğruları temsil etmektedir?
Pek çok kişi yeni burun ameliyatı geçirmiş biri ile karşılaştığında burun üzerindeki alçı ve bandajlar ile göz çevresindeki morlukları gördüğünde kişinin büyük bir ızdırap içinde olması gerektiğini düşünmekte bazıları sırf bu görünü yüzünden ameliyat olmaktan vazgeçebilmektedir.
Prof. Dr. Ege Özgentaş estetik burun ameliyatlarındaki 30 yılı aşkın deneyimi ile burun estetiği hakkında hastalarının en sık sorduğu soruları ve kendisinin verdiği yanıtları aşağıda söyle özetlemektedir:
Burun estetiği ne kadar ağrılıdır?
Ameliyat sonrası ağrı genellikle kesilen ve kırılan dokuların miktarı ile doğru orantılıdır. Ameliyat sırasında ne kadar az doku hasar görmüş ise ameliyat sonrası ağrı o kadar daha az olacaktır. Eskiden bütün burun ameliyatlarında standart (yani önceden belirlenmiş ve hemen hemen herkeste ayni olan) bir teknik kullanılmakta idi. Her ameliyatta burnun derisi geniş olarak kemik ve kıkırdaklardan ayrılmakta, septum denilen burnun orta direğinin kıkırdakları etrafındaki mukoza denilen örtüden sıyrılarak serbest hale getirilmekte ve ucu ile sırtı traşlanmakta, herkeste burun ucunu oluşturan kıkırdaklar önemli ölçüde inceltilmekte ve burun orta kısmını oluşturan kıkırdakların da hem uç kısımları hem de üst kısımları traşlanmakta idi. Burun kemikleri törpülenir veya düzeltilirken alt taraflarını kaplayan örtü (tıp dilinde mukoza adı verilir) genellikle zedelenmekte ve yırtılmakta idi. Bütün bu yaralanmalar ameliyat sonrası bir miktar ağrı oluşturmakta idi. Son 10 yılda burun estetiğinde önemli değişmeler oldu. Artık burun ameliyatları en az kesi ve en az zedelenme ile yapılmaktadır. Ameliyat öncesi burunda hangi kısımların değişirilmesi gerektiği ameliyat öncesi belirlenmekte ve ameliyatta yalnız bu bölgelere ulaşmaya yetecek kadar küçük kesiler yapılmaktadır. Gereksiz yere bütün burun yapılarının orijinal konumları ve bağlantıları bozulmadığından ameliyat sonrası yok denecek kadar az bir ağrı olmaktadır. Prof. Dr. Ege Özgentaş’ın hastalarının önemli bir kısmı ameliyattan sonra ağrı kesici kullanmaya gerek duymadıklarını belirtmektedirler. Dr. Özgentaş da hastalarına ağrı duymadıkları takdirde ağrı kesici kullanmamalarını önermektedir. Günümüzde burun estetiği pratik olarak ağrısız veya çok az ağrılı bir ameliyat konumundadır.
Ameliyat sonrası burun ucunun düştüğü söyleniyor doğru mu?
Pek çok kişi ameliyat sonrası burun ucunun kalkık görünmesini ister. Burun ucunda yapılan işlemler başlangıçta belirli bir kalkıklık sağlar. Ancak alt yapı iyi ayarlanmamış ise ameliyat sonrası erken dönemde kalkık görünen burun ucu birkaç hafta sonra şişlerin inmesi ile gerçek şeklini alır. Bu son şekil hastanın istediği gibi değil ise genellikle “başlangıçta burun ucum güzeldi ama sonra düştü” şeklinde ifade edilir. Burada düşme kalkık olan burun ucunun daha inik bir hale gelmesi anlamında kullanılmaktadır. Ameliyattan bir süre sonra burun ucunun kalkıklığının önemli ölçüde azalmasının en büyük nedeni ameliyat planlamasının veya uygulamasının iyi yapılmamasıdır. Güzel yapılmış burunlarda şişler indikten sonra bile burun şekli güzelliğinden bir şey kaybetmez. İyi planlanarak şekillendirilen burun ucu zamanla düşmez.
Ameliyat sonrası buruna neden alçı ve bandaj yapılmaktadır?
Bir eklemimiz burkulduğunda şiştiğini hepimiz farketmişizdir. Ayni şekilde yüzümüze darbe aldığımızda da o bölge şişer. Her yaralanan bölgede belli miktarda vücut sıvısı toplanır. Buna ödem adı verilir. Burun ameliyatı sonrası da deri ile kemik ve kıkırdaklar arasında sıvı toplanması olur. Özellikle yumuşak olan gözkapakları buruna komşu oldukları için buradaki şişme kolaylıkla gözkapaklarında yayılır ve görünür bir şişlik bazan da morluk (tıp dilinde ekimoz adı verilir) oluşturur. Burun sırtına konulan bandaj mekanik baskı etkisi ile deri altındaki boşluğu azaltır ve şişmeyi bir miktar önler. Burun estetiğinde genellikle burun kemiklerini kırmak ve yerlerini değiştirmek gerekir. Bu işlemden sonra burun sırtına konulan alçıdan kalıp hem kemiklerin kımıldamadan yerlerinde sabit kalmalarını sağlar hem de mekanik bası etkisi ile şişmeyi azaltır. Prof. Dr. Özgentaş kemiklerin kırılmadığı burun estetiği ameliyatlarında alçı kullanmamakta yalnız bandaj yapmaktadır.
Burun estetiği sonrası ne zaman çalışmaya başlayabilirim?
Günümüzde burun estetiğinden birkaç saat sonra hasta ayağa kaldırılmakta, normal yemeğini yemekte ve baş dönmesi yok ise zorlamadan günlük işlerini yapmasına izin verilmektedir. Hastaların çoğu ağır iş yapmamak ve fazla yorulmamak kaydı ile ameliyattan bir gün sonra bile çalışabilirler. Ancak ameliyat sonrası burundaki (varsa) alçı ve bandajlar ile göz çevresindeki şişlik ve (varsa) morluk etraftakilerde rahatsız edici bir izlenim bırakmaktadır. Genellikle sosyal nedenlerden hastalara en az bir hafta toplum içinde fazla görünmemeleri önerilmektedir. Prof. Dr. Özgentaş burun sırtındaki alçıyı bir hafta sonra çıkartmakta ve yerine daha az genişliği olan bir bandaj koymaktadır. Bu bir hafta zarfında göz çevresindeki şişlik ve (varsa) morluk ta önemli ölçüde azalmakta veya kaybolmaktadır. Bu bakımdan bazı hastalar ameliyattan bir hafta sonra burun sırındaki küçük bir bandaj ile işbaşı yapabilmektedir. Dr. Özgentaş bütün hastalarında iki hafta sonra bandajların tamamını alarak işbaşı vermektedir. Özetleyecek olursak burun estetiğinden iki hafta sonra kişi normal işine ve yaşamına dönebilir.
Burun estetiği sonrası burnumu ne kadar süre ile korumalıyım?
Burun estetiği sonrası kemik ve kıkırdaklar iki hafta sonra oldukça ciddi bir sağlamlığa ulaşırlar. Bu sağlamlık giderek artar ve 3 ay sonra kırılmamış durumdaki sağlamlığa yakın bir hal alır. Öyle düşünüldüğü gibi ameliyat sonrası ilk aylarda hafif bir darbe ile burnun kırılması ve eğrilmesi mümkün değildir. Ancak ciddi darbeler ameliyat sonrası kırılmalara yol açabilir. Kuvvetli darbelerin hiç ameliyat geçirmemiş burunları da kıracağı unutulmamalıdır. Burun ameliyatlarından sonra arasıra görünen bir istenmeyen durum (komplikasyon) burun kanamalarıdır. Aşırı zorlama ve ıkınma kan basıncını arttırarak burun kanamalarına neden olabilir. Bu nedenle ameliyat sonrası ilk 2 hafta hastalara aşırı zorlamalardan ve ıkınmadan kaçınmaları, başlarını yere eğerek bir şeyler aramamaları önerilir. Hapşırık gelirse içlerinde tutmadan havanın rahatça ağızdan çıkabileceği şekilde hapşırmaları istenir. Dr. Özgentaş hastalarına ağrı duymadıkları hareketleri yapmalarını ama ağrıya yol açan hareketlerden kaçınmalarını önerir. Örnek verirsek kişi ameliyat sonrası burnuna dokunduğunda artık ağrı duymuyor ise rahatça burun içine su çekerek burnunu temizleyebilir. Bu süre kimilerinde 3 hafta olabileceği gibi bazı hassas kişilerde 6-8 haftaya kadar uzayabilir.
Ameliyat sonrası burnuma tampon konulacak mı? Tampon çekilirken çok ağrı olur mu?
Eskiden burun ameliyatları sonrası kanamayı önleyeceği düşünülerek herkeste burun deliklerine tampon yerleştirilir ve en az 3 gün burada tutulurdu. Günümüzde pek çok meslektaşı gibi Prof. Dr. Ege Özgentaş da burun estetiği sonrası genellikle buruna tampon koymamaktadır. Ameliyat sonrası burun delikleri açık olan ve buradan nefes alabilen hasta çok rahatlamaktadır. Bunun tek istisnası burun içinde deviasyon dediğimiz önemli hava yolu tıkanmasına neden olan eğriliklerdir. Burun ortasındaki septum adı verilen kıkırdak perde çeşitli nedenler ile bir tarafa doğru yatabilir ve hava yolunu daraltarak veya tıkayarak burundan zor nefes alınmasına neden olabilir. Bu durumlarda ortadaki kıkırdağa (septuma) bazı düzeltici işlemler yapılır. Daha sonra kıkırdak perdenin (septumun) düzgün şekilde iyileşmesi için ona iki tarafından destek vermek gerekir. Bu destek yumuşak silikon plakalar ile verilebilir ve kişi bu silikon plakaların etrafından rahatça nefes alıp verebilir. İhtiyaca göre bu silikon plakalar bir hafta ile üç hafta arasında burun içinde kalır. Silikon plakalar ağrısızdır ve hasta bunların burun içindeki varlıklarını bile hissetmez. Çıkartılmaları da çok kolay ve ağrısızdır. Bu silikon plakalar ile verilen desteğin yalnızca burun içinde deviasyonu olan az sayıda hastada kullanıldığını tekrarlamakta yarar vardır.
Ameliyat sonrası burnumun görüntüsü ne zaman son şeklini alır?
Burun estetiği sonrası bir miktar şişlik olacağından bahsetmiştik. Ameliyat sonrası ikinci hafta şişlik önemli ölçüde azalır ve kişi normal hayatına döner ancak tamamen kaybolmaz. Ameliyat sonrası birinci ay şişlik azalmış ve burun normaline %75 ölçüde dönmüştür. Ameliyat sonrası 3. ayda burun normal şeklinin %90 nına ulaşır. 1 ve 3 ay arasındaki değişimi hasta zor farkeder. 3. aydan sonra da burunda hafif değişmeler olur ve bunlar yıllarca sürer. Bu değişiklikler genelikle hasta ve çevresi tarafından farkedilmez ve yalnız fotoğraflar incelendiğinde anlaşılır. Ameliyattan sonra alçılar açıldığında hemen hemen her burun güzel görünür. Ancak kusurlar ameliyat sonrası birinci ayda farkedilmeye başlar ve 3. ayda belirgin hale gelir. Deneyimli ellerde güzel yapılmış bir burun yıllar içinde hafif değişikliklere uğrasa da doğallığı değişmez ve 15-20 yıl sonra bile güzelliğini korur. Deneyimsiz ellerde veya uygun olmayan teknikler ile yapılmış burun ise ameliyattan sonra 3. ayda hatalarını göstermeye başlar ve yıllar ilerledikçe görüntü doğal olmayan ameliyatlı burun görüntüsüne döner.
Ameliyattan sonra koku alma duyum azalır mı?
Hayır azalmaz. Koku duyusunun azalması için burnun derinlerindeki beyine yakın kısımlarda bir hasar oluşması gerekir ki bu da deneyimli ellerde yapılan bir ameliyatta yok denecek kadar düşük bir ihtimaldir.
Narkozdan korkuyorum burun estetiği narkozsuz yapılablir mi?
Evet yapılabilir. Ancak Prof. Dr. Ege Özgentaş ameliyatlarını genel anestezi altında yani tam uyutarak yapmayı tercih etmektedir. Bunun çeşitli nedenleri vardır. Birincisi günümüzde genel anestezi (yani narkoz) son derece güvenli hale gelmiştir. Artık hastayı uzun süre uyutmak veya arka arkaya anesteziye almak eskiye göre çok daha kolaydır ve riskler önemli ölçüde azalmıştır. Genel anestezi hasta için çok rahattır. Hasta yalnızca hiçbir ağrı hissetmeden uykuya daldığını ve uyandığını hatırlamakta ve ameliyat sıkıntısını hiç yaşamamaktadır. Lokal anestezi altında özellikle ameliyat uzadığında hasta sıkıntı duymaya başlayabilmekte ve bu da stresini arttırarak kanamasını arttırabilmekte bu ise cerrahın içini zorlaştırabilmektedir. Buna karşılık küçük ve kısa süreli burun ameliyatları rahatlıkla lokal anestezi altında (yani tam uyutmadan) yapılabilir.
Burun estetiği sonrası sinüzitim ve baş ağrılarım veya horlamam düzelir mi?
Burun estetiği sinüzit, horlama veya baş ağrısı tedavisi için yapılmaz. Ancak estetik burun ameliyatlarında burunda görünen eğrilikler var ise iyi bir sonuç almak için bu eğriliklerin düzeltilmesi gereklidir. Bazı olgularda burun içinde yapılan bu düzeltmeler kişiyi rahatlatabilmektedir. Kural olarak sinüzit, horlama veya başağrısı gibi hastalık veya şikayetlerin tedavisi ilgili branşlardaki hekimler tarafından yapılmalıdır ve bu tür tedavi edici ameliyatlarda burun şeklinde bir düzelme yani estetik bir sonuç beklenmemelidir.
Burun şeklimin sevdiğim bir artistin burnu gibi olmasını istiyorum. Bu mümkün mü?
Herkesin kendine göre bir güzelliği vardır ve her güzel kişinin burnu ayni görünümde değildir. Başka bir deyişle bazı yüzler burun büyük olduğu halde güzel görünebildiği gibi bazı yüzlerde küçük bir burun olduğu halde güzel bir görüntü olmayabilir. Güzellik ölçülerle değil çevredeki yapılarla olan uyuma göre değerlendirilir. Bu nedenle Prof. Dr. Ege Özgentaş her hastada yüz yapılarına göre ayrı bir burun şekli planlamakta ve asla belirli kalıpları kullanmamaktadır. Elinde bir resim ile gelerek “böyle bir burun istiyorum” diyen hastalarda yüz yapıları incelenmekte ve istekleri gerçekci değil ise bu durum kendilerine anlatılmaktadır. Hasta arzu ettiği takdirde bilgisayarda en uygun burun şeklinin birlikte planlanması önerilmektedir.
Ameliyat sonrası burun şeklim istediğim gibi olmaz ise ne yapılabilir?
Her estetik cerrah ameliyatlarında elinden gelen bütün özeni göstererek en iyi sonucu almaya çalışır. Ancak bazı burun estetiklerinde ne kadar özenli çalışılırsa çalışılsın beklenen sonuç alınamayabilir. Dünyanın en deneyimli estetik cerrahlarında bile sonucun istenildiği gibi olmama ihtimali %10 dur. Yani her 10 burun ameliyatından birinde ne kadar dikkat edilirse edilsin sonuç beklendiği kadar güzel olmayabilir. Bu durumda yapılabilecek tek şek makul bir süre sonra tekrar yeni bir burun ameliyatı yapmaktır. Bu makul süre genellikle ilk ameliyattan bir yıl sonrasıdır. Daha iyi bir sonuç almak için ilk ameliyattan iki yıl sonra düzeltme ameliyatının yapılması önerilir. Bu düzeltme ameliyatları lokal anestezi ile yapılan küçük bir işlem olabildiği gibi ilk ameliyatın tekrarlanması şeklinde büyük bir ameliyat da olabilir. Genellikle bu tür düzeltme ameliyatlarında hastadan yalnızca hastane masraflarını ödemesi istenir ve doktor parası alınmaz. Bu tür istenmeyen sonuçlar doktor hatasından ziyade elde olmayan nedenler ile (kıkırdakların iyileşirken şekil değiştirmesi veya bazı kıkırdakların zamanla beklenmeyen şekilde erimesi gibi) ortaya çıktığı için önlenmesi mümkün olmayan aksilikler olarak değerlendirilmelidirler.
İlgili bağlantılar:
Bu durum nasıl ortaya çıktı? Bütün dünyadaki meşhurlar gibi Brezilya’lı Andressa Urach da medyatik estetisyenlerin kurbanı olmuştur. Pek çoğu hekim bile olmayan ancak kendini estetikçi diye tanıtarak reklam kampanyaları ile meşhur olan pek çok sahte estetik cerrah medyada harikalar yarattıkları izlenimi vermekte ve en çok da medya meşhurlarını etkilemektedir. Andressa’nın Estetik ve Plastik Cerrahi diploması olmayan birine bu işlemleri yaptırdığı söylenmektedir.