Güzelliğin tanımı yoktur çünkü soyut bir kavramdır. Ama güzelin en başarılı görüntüsünü plastik sanatlar özellikle de heykeller verir. Çünkü 3 boyutlu görselliğe sahiptirler. İnsan vücudunun da nasıl estetik bir yapıda olabileceğini gene en iyi heykeller gösterir. Biz estetik plastik cerrahların heykeltıraşlardan öğreneceğimiz çok şeyler vardır.
Sağlık insan ve toplum hayatında çok önemli bir yer tutar. Bütün devletler bireylerini sağlıklı tutabilmek için çaba harcarlar. Hemen hemen dünyanın bütün ülkelerinde acil olayların tedavisi ücretsizdir. Çünkü yaşama hakkı parası olsun olmasın her birey için ayni ölçüde geçerlidir. Bu gerçek gözönüne alındığında sağlık hizmetlerini ticari bir olay olarak görmemek gerekir. Zaten bir çok ülkede devlet tarafından halka ücretsiz sağlık hizmeti verilmektedir.
Sağlık hizmetleri son derece masraflıdır. Zengin ülkeler bile bu hizmeti verirken zorlanmakta ve bazı kısıtlamalar getirmek zorunda kalmaktadırlar. Bu kısıtlamaların başında “estetik” işlemler gelmektedir. Genel olarak estetik ameliyatların sağlık için gerekli olmayan işlemler olduğu ve ücretlerinin devlet tarafından ödenmemesi gerektiği fikri kabul görmektedir.
Güzellik kavramı sağlık kavramından farklı algılandığı için bu konu ile devletlerden çok ticari kuruluşlar ilgilenmiştir. Günümüzde estetik ve güzellik (yanlış da olsa) ayni kavramlar olarak algılanmaktadır. Bunun sonucu olarak da estetik ameliyatlar genel olarak sağlık hizmeti olarak değil de bir güzelleştirme hizmeti olarak değerlendirilmektedir. Güzelleştirme hizmetleri ticari bir kavramdır ve bu konudaki yatırımlar hızla artmaktadır.
Son 30 yıl öncesine kadar tıp doktorları arasında “estetik uzmanı” denilen bir kavram mevcut değildi. Bu konu ile “Plastik ve Rekonstrüktif Cerrahi” uzmanları ilgilenirdi. Ancak günümüzde insanları hedef alan “estetik” denilen bir kavram oluşmuştur. Doktor olmayanlar kendilerini “estetikçi” olarak, doktor olanlar kendilerini “estetik uzmanı” olarak, cerrah olanlar ise kendilerini “estetik cerrah” olarak tanımlamaya başlamışlardır. Bu kavramların geçerliliği ayrı bir tartışma konusudur ve sitemizde ilgili yerlerde bahsedilmişlerdir. (1)
Estetiğin sağlığı ilgilendirmediği anlayışı bu hizmetleri tamamen ticari hale getirmiştir. Ticaretin en önemli kuralı ürünlerin tanıtımı yani reklamdır. Her türlü kozmetik ürün reklamlarına hepimiz alışığız. Ancak Türkiye Cumhuriyeti kanunlarında göre tıp alanında doktorlar için reklam kesinlikle yasaktır.
Tıbbi merkezler olmayan estetik ve güzellik merkezleri serbestçe reklamlarını yaparken doktorlar kendi tanıtımlarını yapmak için çağa uymak zorunda kalmışlardır. En yaygın tanıtım ve reklam aracı olan sosyal medya artık doktorların da gözdesi olmuştur.
Ticari açıdan bakarsak bir müşterinin alacağı mal ve hizmeti önceden incelemek istemesi normaldir. Bunu sağlamak için de ticaret erbabı mağazalarında veya medyada ürünlerinin tanıtımını yaparlar.
Estetik ameliyatlarda durum farklı. Estetik plastik cerrahi uzmanları ihtisas yapmış hekimlerdir ve kendilerine ameliyat için başvuranlar da “hasta” konumundadırlar. Bu hekimler ne kadar başarılı ameliyatlar yaptıklarını ilan edemezler çünkü bu kanunen yasaktır. Ayrıca yaptıkları ameliyatların sonuçlarını da ilan edemezler çünkü bu hasta haklarına ve kişisel yaşamın gizliliği kuralına aykırıdır.
Ticari açıdan bakarsak müşteri durumunda olan estetik hastalarının (veya adaylarının) alacakları mal veya hizmetin nasıl bir şey olduğunu (yani kendilerinde uygulanacak olan işlemin olası sonuçlarını) önceden incelemek istemeleri çok doğaldır. Bu hizmeti veren veya satan ticaret erbabının da (yani estetik plastik cerrahların) yeteneklerini göstermesi gerekmektedir. Doktorlara reklam yapma hakkı verilmemekle birlikte mesleki yönden tanıtım yapmalarına bir kısıtlama getirilmemiştir. Bir doktor kim olduğunu, nerede çalıştığını, hangi konular ile ilgilendiğini ilan edebilir. Çeşitli hastalıklar hakkında bilgilendirme yapabilir. Ancak hiçbir şekilde hastaları ile ilgili özel bilgiler veremez. Yani yaptığı ameliyatların sonuçlarını gösteren resimler yayınlayamaz. İşte burada bir sorun ortaya çıkmaktadır. Estetik cerrahi görselliğe dayanır. Tedavi öncesi ve sonrası resimler gösterilmediği zaman sonuçlar hakkında fikir yürütmek zordur.
Instagram, facebook ve internet web sayfaları reklam için çok uygun ortamlardır ve hekimler de günümüzde bu ortamı reklam yasaklarını delmek için sık olarak kullanmaktadırlar. Örnek verirsek sosyal medya ortamında tanımadığiniz bir kişinin kendisini tedavi ettiğini öne sürdüğü doktoruna övgüler yağdırmasının önünde yasal bir engel yoktur. Bu kişinin övgülerini gerçekten mi yoksa bir menfaat karşılığı mı yaptığını ayırt etmek zordur. Ayrıca bazı web sayfalarında yasal olmamasına karşın çeşitli ameliyatların öncesi ve sonrası resimleri de gösterilmektedir. Burada önemli bir nokta da bu resimlerin orijinal resimler mi yoksa bilgisayar programları ile rötüşlenmiş resimler mi olduklarını ayırt edebilmektedir. Çünkü günümüz teknolojileri her türlü görüntü üzerinde çok başarılı değişiklikler yapabilmektedir. Buna bağlı olarak da elektronik ortamda hayali bazı sonuçları göstermek hiç zor olmamaktadır. (2)
Bütün bu anlatılanlar ışığında hastalarımıza önerilerimiz ameliyat olmak istedikleri doktor hakkında bilgi sahibi olmak isterken dikkatli olmalarıdır. Hekiminizin eğitimini kendi alanındaki hizmet süresini, çalıştığı kurum veya kurumların prestijini araştırmakta yarar vardır. Ayrıca hekimin gerçekten tedavi ettiği hastalarının görüşleri de oldukça değerlidir. Hiç tanımadığınız bir hekime yalnızca sosyal medyada çok dikkat çekici paylaşımlarda bulunduğu için güvenmek doğru olmaz.
2) Web sitelerinde öncesi ve sonrası resimler gösterilmeli mi?
Sağlık çok önemli bir konudur. Buna bağlı olarak da doktorluk mesleği hem çok kutsal hem de riskli bir meslektir. Ölümcül hastalıkları tedavi etmeye çalışan doktorlar ellerinden geleni yapsalar bile bazı hastalarının hayatını kurtaramayabilirler. Eğer hasta ve yakınları doktorlarının gerçekten gayret gösterdiğini gördüklerinde hastalarını kaybetseler bile genel olarak bunu anlayışla karşılarlar.
Estetik cerrahi çok farklı bir tıp dalıdır. Burada çoğu kez bir hastalık tedavi edilmemekte bunun yerine sağlıklı bir insan daha güzel bir görünüme kavuşturulmaya çalışılmaktadır. “Eskisinden daha iyi” tanımının sınırı yoktur. Bir burun görüntüsünü örnek alırsak ileri derecede kemerli bir burunda kemerin kaldırılması görüntüyü değiştirir. Ancak her kemersiz burun güzeldir diyemeyiz. Kemer gittikten sonra ortaya çıkan görüntü bazıları için eskisinden iyi ama mükemmel değil şeklinde yorumlanabilir. Mükemmelin tanımı ise yoktur ve her kültüre veya kişiye göre değişir.
Bütün bunları neden anlattık? İnternet artık bütün toplumların en önemli haber ve karar kaynağı. Pek çok kişi doktor ararken internette araştırma yapıyor. Bu konuda hastaların görüşlerini paylaştığı çeşitli siteler var. Özellikle estetik cerrahide bu konu daha da önem kazanıyor. Genellikle doktorların olumlu yönlerinin paylaşıldığı bu sitelerde bazan doktorlar hakkında olumsuz yorumlar da yapılıyor. İster olumlu ister olumsuz olsun bu yorumlar ne kadar doğru ve tarafsız bilmenin imkanı yok. Ancak bir gerçek var ki olumsuz yorumlar doktorun itibarını çok ciddi olarak zedelemektedir. Üstelik doktorların bu sitelerde çıkan yorumlara karşı savunma hakları da yoktur.
19 Eylül tarihinde “The Wall Street Journal” gazetesinde çıkan bir haber pek çok şeyi değiştirecek. Bir Amerika’lı doktor ünlü bir internet sitesinde kendisi hakkında küçültücü yazılar yazan bir hastasını mahkemeye vermiş. Davadan vazgeçmek için ise 1,250,000 dolar istiyormuş. Davacı doktora göre hastanın şikayetlerinin hepsi uydurma imiş ve sırf doktorunu lekelemek için bu yazıları yazmış.
Tüm Amerikan ve Dünya basını şimdi önümüzdeki aylarda görülecek olan bu davanın sonucunu merakla bekliyor.
Gerçekten kişilik hakları ister hasta ister doktor olsun herkes için saygı duyulması ve uyulması gereken haklardır ve hiçbir şekilde kişilerin bu haklarına dokunulmamalıdır.
Hastaların nasıl memnun olmadıkları tedavilerde doktorları mahkemeye verme hakları var ise doktorların da kendilerini itibarsızlaştırmaya çalışan hastaları mahkemeye verme hakları vardır.
Ancak girişte de belirtildiği gibi tıp konusu özel bir konudur. Hasta doktor ilişkilerinin her zaman dürüst içten ve güvene dayalı olarak yürütülmesi esastır. Hem biz doktorlar hem de sevgili hastalarımızın bu prensibe göre hareket etmemiz esastır.
Estetik, estetik cerrahi, estetik uzmanı, estetik cerrah, estetikçi vs. Bu kelimeleri defalarca tartıştık. Ancak hala bu kavramlar ile ilgili anlayış kargaşası devam etmektedir. Bu konu ile ilgili olarak Prof. Dr. Ege Özgentaş ve Psikolog Övgü Sarıçiçekli arasında 15 Haziran 2017 tarihinde Kanal 34 televizyonunda saat 18:00 de Başarı-Yorum programında canlı yayında bir söyleşi gerçekleşti. 45 dakika süren bu söyleşiyi izlemek ister iseniz aşağıdaki bağlantıyı tıklayabilirsiniz:
Geçtiğimiz günlerde İstanbul’da İş Sanat Konser Salonu’nda çok güzel ve anlamlı bir konser izledik. Dünyaca ünlü piyanistimiz Gülsin Onay hanımefendi nefis bir resital sundu. Son derece içten bir şekilde icra edilen parçalar dinleyicileri derin düşüncelere daldırdı. Ama bu konserin en ilginç yanı ise gelirinin tamamen dudak-damak yarıklı çocukların tedavisi için harcanacak olması idi. Bu hastalara ücretsiz tedavi yapan bir vakıf tarafından düzenlenen bu konsere sayın Gülsin Onay gönüllü olarak solistlik yaptı ve gerçekten bütün dinleyicileri büyüledi. Sizler de bu çocuklara yardım ederek yüzlerinin gülmesini sağlayabilirsiniz.
Plastik Cerrahi Özürlü Hastalara Yardım ve Plastik Cerrahiyi Geliştirme Vakfı
Vakıfbank Levent Şubesi. IBAN: TR48 0001 5001 5800 7268 9144 62
Türkiye’nin duayen hekimlerinden Prof. Dr. Rıdvan Ege bugün hayatını kaybetti.
Hem ülkemizde hem de dünyada haklı bir üne sahip olan Prof. Dr. Rıdvam Ege travma tedavisi ve el cerrahi konularında bilime önemli katkılarda bulunmuştur.
Yeri kolay doldurulamayacak olan hocamıza rahmet tüm tıp camiasına sabır diliyorum.
Işıklar içinde uyusun.
Prof. Dr. Ege Özgentaş Business Channel Turk’te yaptığı bir söyleşide bir estetik cerrahın kaç yaşına kadar çalışabileceği konusundaki görüşlerini açıklıyor:
Tüm doktor meslektaşlarımın ve sağlık çalışanlarımızın 14 Mart Tıp Bayramı kutlu olsun.